Het garanderen van veilige samenleving en een rechtvaardige democratische rechtsstaat
Het lectoraat Recht & Veiligheid houdt zich bezig met de vraag hoe we op lokaal niveau kunnen zorgen voor een veilige samenleving en een rechtvaardige, democratische rechtsstaat. Met praktijkgericht onderzoek helpen we inwoners, professionals en lokale bestuurders vooruit, door ze weerbaar te maken tegen de uitdagingen waarmee ze te maken kunnen krijgen. Hoe flexibel mogen zij omgaan met wet- en regelgeving en voor welke ethische dilemma’s komen ze te staan? Hoe kunnen lokale overheden het beste omgaan met maatschappelijke onrust? Hoe kunnen zij ervoor zorgen dat er ruimte is voor loyale tegenspraak door professionals? Deze thema’s staan centraal in het onderzoeksprogramma.
Het lectoraat Recht & Veiligheid kent de volgende onderzoekslijnen:
- Robin Hood-gedrag: soms beslissen inwoners, bestuurders en/of ambtenaren om regels en wetten te buigen of breken voor een nobel doel. Waarom doen ze dat en wat zijn de gevolgen hiervan? Voor degenen die hun nek uitsteken, zoeken we naar ruimte binnen de geldende wetten en regels. Maar we brengen ook de grenzen in kaart: wanneer gaat het buigen of breken van de regels te ver?
- Lokale veiligheid en maatschappelijke onrust: welke instrumenten hebben professionals, ambtenaren en bestuurders om veiligheid in de samenleving te bevorderen en hoe kunnen ze het beste omgaan met (een onderstroom van) maatschappelijke onrust en escalaties?
- Behoorlijk bestuur en tegenmacht: binnen deze onderzoekslijn staat de vraag centraal hoe we de macht van ons bestuurlijke, democratische systeem kunnen controleren en beheersen, onder andere door ervoor te zorgen dat professionals de vrijheid ervaren om hun meerderen ‘loyaal tegen te spreken’.
Integraal en praktijkgericht
Het lectoraat benadert alle onderzoeksvragen met een integrale blik en streeft naar impact. Dit vertaalt zich in een brede samenstelling van onze onderzoeksgroep vanuit diverse opleidingsrichtingen, waaronder HBO Rechten, Social Work, Bestuurskunde en Integrale Veiligheidskunde. We leren van elkaar en door elkaar. De kennis die we binnen het lectoraat opdoen, integreren we in het onderwijs van onze vol- en deeltijdstudenten; we doen dit via gastcolleges, workshops, bijdragen aan minors, het aanbieden van stage- en afstudeeropdrachten en het werken met student-onderzoekers.
Ons praktijkgerichte onderzoek richt zich altijd op het versterken van professionals en bestuurders op lokaal niveau. Om ervoor te zorgen dat onze onderzoeken daadwerkelijk impact hebben, leveren we eindproducten op die direct toepasbaar zijn in het werkveld en het onderwijs. Denk bijvoorbeeld aan een rapport met aanbevelingen of handelingsperspectieven, (leer)bijeenkomsten, artikelen of deelname aan een adviesraad. Uiteindelijk gaat het erom dat de professional zich geholpen voelt
Julien van Ostaaijen, lector Recht & Veiligheid
‘Ik wil weten wat er gebeurt in het grijze gebied tussen regels en realiteit’
Julien van OstaaijenSamenwerking
De onderzoekers van het lectoraat werken graag en veelvuldig samen met partners als het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), de Wethoudersvereniging, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), het Kennispunt Lokale Politieke Partijen, het programma Loyale Tegenspraak en verschillende universiteiten. Ook andere organisaties zoals gemeenten, onderwijsinstellingen, bedrijven of maatschappelijke organisaties zijn van harte uitgenodigd met het lectoraat in gesprek te gaan over samenwerking.
Onderzoeksprojecten
Het lectoraat werkt(e) (mee) aan de volgende projecten:
- Wethouders in spagaat: aanbevelingen voor de manier waarop wethouders kunnen omgaan met maatschappelijke onrust in hun gemeente, die voortkomt uit landelijk of provinciaal beleid.
- Loyale Tegenspraak: onderzoek naar het vergroten van de ruimte voor loyale tegenspraak binnen de overheid, zodat ambtenaren hun oprechte zorgen makkelijker uiten en beter gehoord worden.
- De wethouder als Robin Hood: centraal in dit onderzoek stond de vraag in hoeverre wethouders creatief met wetten en regels (mogen) omgaan, als ze daarmee de samenleving een dienst bewijzen.
- Macht en tegenmacht: aanbevelingen aan wethouders over hoe zij het best kunnen omgaan met verschillende vormen van tegenmacht.
- Robin Hoods in het sociale domein: onderzoek naar de vraag in hoeverre professionals in het sociale domein de regels buigen of breken om een nobel doel te dienen.
- Robin Hood-gedrag en ethische dilemma’s: methodiek om ethische dilemma’s op het snijvlak van zorg en veiligheid te leren herkennen en doorgronden, en zo het morele beoordelingsvermogen te trainen.
- Ingrediëntenkaart 13b Opiumwetbesluiten: digitale tool waarmee gemeentes de sluiting van een drugspand op basis van artikel 13b van de Opiumwet kunnen onderbouwen conform de laatste jurisprudentie.
- Maatschappelijke onrust: aanbevelingen voor lokale overheden om (een onderstroom van) onvrede en onrust in de hand te houden en escalaties te voorkomen.
- Ondermijning & Integriteit: onderzoek naar kwetsbaarheden van decentrale volksvertegenwoordigers voor ondermijning en integriteitsschendingen.
- Soevereine en autonome burgers: onderzoek naar ervaringen van het lokaal bestuur en professionals in het omgaan met soevereinen.
- Buitengesloten?: afgerond onderzoek naar de vraag waarom de grootste lokale politieke partijen niet altijd in de coalitie belanden en wat ze kunnen ze doen om dat te voorkomen.
- De Wethouder Veiligheid
Zo dragen wij bij
Projecten
Ondermijning & Integriteit
Soevereine en autonome burgers
Macht en tegenmacht
