Praktische wijsheid kan de kloof tussen overheid en burger overbruggen
Het lectoraat Mind the Gap richt zich op het overbruggen van de kloof tussen overheid en burger, daar waar die het grootst is: aan de rafelranden van de samenleving. Centraal staat de vraag hoe we de mensen die voor de overheid moeilijk bereikbaar zijn, toch bij de maatschappij kunnen betrekken. Het lectoraat wil professionals en beleidsmakers helpen hun handelingscompetenties te versterken en het hen gemakkelijker maken om maatwerk te leveren. Drie ontwikkellijnen staan centraal: effectievere dienstverlening, het beter organiseren van leren en verbeteren, en het doorontwikkelen van de onderzoeksmethodiek.
Ongeveer een derde deel van alle kosten die worden gemaakt in het sociaal domein, wordt besteed aan zo’n 1% van alle huishoudens. Veruit de meeste van die huishoudens zijn ook bekend in de veiligheidsketen. Vanuit de overheid bezien gaat het om moeilijk bereikbare groepen: denk aan drop-outs, zorgmijders, ex-gedetineerden, verslaafden, verwarde personen, kwetsbare mensen of risicojongeren. Zelf kijken deze mensen meestal heel anders naar hun situatie: niet zij zijn het probleem, maar de ingewikkelde, weinig helpende overheid. Professionals die met deze doelgroep te maken krijgen, staan voor de uitdaging om dat wat mag en moet, te verbinden met dat wat kan en helpt. Het is een complexe en zelden rechtlijnige afweging, die om praktische wijsheid vraagt. Maar hoe ontwikkel je die?
Henk Spies, lector Mind the Gap
‘Professionals moeten hun tijd zo nuttig mogelijk kunnen besteden’
Henk SpiesRuimte kunnen nemen
Een aanpak waarvan is aangetoond dat hij gemiddeld genomen vaak werkt, kan in specifieke gevallen de plank volledig misslaan. Dit leidt tot een permanent implementatieprobleem: algoritmes en protocollen staan soms haaks op wat in een concreet geval menselijk of rechtvaardig is. De onvrede die daardoor ontstaat, vergroot de kloof tussen burgers en overheid nog verder. Juist bij de moeilijk bereikbare doelgroepen moeten professionals dus de ruimte kunnen nemen om hun interventies af te stemmen op de situatie. Wat zij daar vooral voor nodig hebben, zijn een helder doel, goede vuistregels, improvisatievermogen, mensenkennis en het kunnen aanvoelen van de context waarin ze opereren. Het lectoraat wil bijdragen aan het ontwikkelen van deze competenties, door samen met (aanstaande) professionals, docenten, trainers en coaches onderzoek te doen naar wat écht werkt.
Een lerende praktijk
Als we beter willen worden in het overbruggen van de kloof tussen overheid en burger, vraagt dat niet alleen iets van de individuele kwaliteiten van professional. We hebben ook lerende organisaties en netwerken nodig, die ervoor zorgen dat praktische wijsheden worden gedeeld en gebruikt. Maar hoe creëer je zo’n lerend netwerk? Wat zijn de succesfactoren? Om daar het antwoord op te vinden, organiseert het lectoraat samen met (aanstaande) professionals individuele én gezamenlijke actieleertrajecten. Op die manier worden we als collectief beter in het betrekken van mensen, het organiseren van het leerproces én het voortdurend verbeteren van onze interventies.
Actieonderzoek
Leren en onderzoeken zijn als twee kanten van dezelfde medaille: het ontwikkelen en implementeren van praktische wijsheid lukt alleen als professionals en onderzoekers actief samenwerken. Eigenlijk staan onderzoekers voor dezelfde uitdaging als hulpverleners en handhavers: ook zij bereiken het meest als ze goed afstemmen op de mensen voor wie ze zich inzetten. Overeenstemming over het doel, inlevingsvermogen, teamwork, authenticiteit en positieve verwachtingen zijn belangrijker voor een goed resultaat dan het trouw volgen van een onderzoeksprotocol. We buigen ons samen over interessante, verdiepende vragen, zoals: als we het probleem helemaal afpellen, op welk punt knelt het dan het meest? Welke handelingsalternatieven kunnen we bedenken? Wat is het resultaat van onze verbeterpogingen en wat kunnen we daarvan leren?
Vijf werkzame mechanismen
Het lectoraat hanteert hiervoor de methodiek van het actieonderzoek. Inzichten die we tijdens het onderzoek in cocreatie ontwikkelen, vertalen we direct in concrete acties die het professioneel handelen, de beleidsvorming en de samenwerking verbeteren. In elk onderzoek staan de volgende mechanismen centraal:
- Het scheppen van een duidelijke context en kader, zodat helder is wat er op het spel staat;
- Het oproepen van authentieke energie en een gevoel van urgentie;
- Het vinden van een gezamenlijk doel;
- Voortdurend blijven uitproberen en leren;
- Het delen, verankeren en verbreden van geleerde lessen.
Lopende projecten
Het lectoraat Mind the Gap werkt(e) aan de volgende onderzoeksprojecten:
- Wijkwerk Bestaanszekerheid: actieonderzoek naar het organiseren van integrale hulpverlening aan mensen met complexe problemen, door de samenwerking in de wijk te intensiveren.
- Inclusie & Veiligheid: actieonderzoek naar mogelijke verbeteringen in de hulp aan ex-gedetineerden en risicojongeren, om te voorkomen dat ze (opnieuw) voor de criminaliteit kiezen.
- Grip op Onbegrip: regionaal actieonderzoek binnen het landelijke actieprogramma Grip op Onbegrip, dat streeft naar verbetering in de omgang met mensen die onbegrepen gedrag vertonen.
- Werkplaats Sociaal Domein: ervaringen van jongeren met voorzieningen van de verzorgingsstaat verzamelen en verspreiden.
- Verbeter Breda: project Middellaan: Bredase flatbewoners streven naar samenredzaamheid met steun van gemeente en woningcorporatie.
- Preventie met gezag: jongeren weerbaarder maken en de voedingsbodem voor georganiseerde en ondermijnende criminaliteit wegnemen.
Meer informatie
Spreekt het werk van het lectoraat u aan, of wilt u meer weten over de mogelijkheden van een onderzoeksproject bij uw organisatie? Neem dan contact op met managementassistente Lisette Klaassen, via e.klaassen-smedema@avans.nl of 088 – 525 6449.
Zo dragen wij bij
Projecten
Verbeter Breda: project Middellaan
Preventie met gezag
Veranderwerkplaats
